MILLENNIUMKOORTS

​

dubbelroman

over schuld en onschuld

macht en onmacht

in het hart van Europa

​

“Millenniumkoorts” is een dubbelroman die zich van 1981 tot 2002 afspeelt in Brussel en bestaat uit ‘1991’ en ‘2002’, de jaren waarin de twee vertelmomenten zich situeren. Vlaamse brouwerszoon Ben Bosch – Bosjesman voor de intimi – doet zijn hele verhaal – dat de Eighties en de Nineties beslaat – respectievelijk op 26 december 1991 en 11 september 2002 aan Japans neerlandicus Mikio Kawamura. De twee hoofdpersonages, Axel du Bois en Marianne de Coninck, hebben beiden een tragische lotsbestemming. De eerste, Axel du Bois, een jong beloftevol advocaat, wordt op 26 december 1989, de dag na Nicolae en Elena Ceaucescu, maar dan wel hartje Brussel, vermoord door voorstanders van de doodstraf. Motief ? Meester du Bois zou zijn cliënt, Alex Fuchs, een ter dood veroordeelde die naar Rio is ontvlucht, geholpen hebben te ontsnappen. De tweede, Marianne de Coninck, de eerste vrouwelijke premier van het land, wordt op 11 juli 2002 dood aangetroffen in haar ambtswoning het Glazen Huis na een felle ruzie met Wilhelm Wolf, haar chauffeur en lijfwacht. Via een beschrijving van de complexe werelden van justitie en politiek wordt gepoogd het verschijnsel ‘millenniumkoorts’ wat nauwer te omschrijven. Dat draait om al hetgeen het jaar tweeduizend evoceerde voor de twintigste-eeuwers : ruimtereizen, het werelddorp, onbeperkte rijkdom, energie en communicatie, maar helaas ook de ‘millenniumbug’, waardoor vliegtuigen zouden neerstorten, treinen botsen, krachtcentrales uitvallen, ziekenhuizen en bedrijven verlamd geraken en beurzen crashen, met de totale chaos tot gevolg. Al bij al is de ‘millenniumkoorts’ echter zowel het symptoom van een kwaal die Europa van binnenuit aanvreet en vreemdelingenhaat tot norm poogt te verheffen als het effect van de ongebreidelde activiteit die Europa een millennium van vrede en welvaart voorspiegelt.

INHOUD

1991
Proloog : Advocaat als crimineel
I. Weduwen en wezen
Schild en vriend
Pro Deo
De andere wang
Lijkenhuis
Voortvluchtig
II. Weerwolven en wrekers
Verlosser
Assisen
De derde wereld
Gekkenhuis
Vogelvrij

Epiloog : Rechercheur in favela

“De advocaat oefent vrij zijn beroep uit
ter verdediging van het recht en van de waarheid.”
Artikel 444 van het Belgische Gerechtelijk Wetboek

​

“Op tweede kerstdag van het jaar waarin de Sovjet-Unie ineenstortte, nodigde Ben Bosch zijn vriend Mikio Kawamura uit voor een diner in De Zwaan.”

​

Brussel, 26 december 1991. Ben Bosch – Bosjesman voor de intimi – vertelt Japans neerlandicus Mikio Kawamura, gehuwd met een Brussels verpleegstertje, Marjet, in De Zwaan hoe het exact twee jaar eerder zijn vriend, meester Axel du Bois, verging. Ben legt Mikio uit hoe Axel du Bois, de dag waarop Mikio met Marjet naar Tokio is gevlogen en de dag nadat Elena en Nicolae Ceaucescu zijn geëxecuteerd, aan zijn einde is gekomen en wil alles nog eens op een rijtje zetten. Meester Axel du Bois viert zijn dertigste verjaardag. Er wordt aangebeld met bloemen. Amper heeft Axel de voordeur opengemaakt of er wordt op hem gevuurd. Axel loopt zijn belager achterna maar krijgt aan het standbeeld van Frère-Orban het genadeschot. Algauw blijkt de moordenaar een rechercheur te zijn die handelt in opdracht van de WW, een terreurgroep die de afschaffing van de doodstraf door minister van Justitie Marianne de Coninck wil verhinderen. Behalve het feit dat meester du Bois raadsman was van de ter dood veroordeelde Alex Fuchs, liet niets vermoeden dat de jonge advocaat, ooit zelf voorstander van de doodstraf, het doelwit zou worden van deze groep.

​

Proloog : Advocaat als crimineel
Ben Bosch ontvangt samen met Yvonne, zijn Congolese verloofde, het echtpaar Mikio en Marjet in hun flat aan het Frère-Orbanplantsoen waar Axel du Bois twee jaar eerder aan zijn einde kwam. Het is kersttijd en Marjet is zwanger van Yoko. Ben neemt Mikio mee voor een diner in De Zwaan, op de Grote Markt, en doet voor Mikio de ondergang van Axel du Bois, van voorstander tot tegenstander van de doodstraf die uiteindelijk zelf werd geëxecuteerd, uit de doeken.

​

I. Weduwen en wezen

Schild en vriend
1981-1982. Na zijn rechtenstudie leert Ben Bosch zijn vroegere klasgenoot Axel du Bois, waar hij voorheen niet zo goed mee kon opschieten, beter kennen. Die is half juni 1981 getrouwd met Gwen De Vuyst, de dochter van het hoofd van het departement justitie. Dat huwelijk houdt slechts één dag stand. In september nemen Ben en Axel in de streek van Blaye deel aan de wijnoogst. Ze hebben er felle discussies over de afschaffing van de doodstraf, zoals recentelijk gestemd door de Franse Assemblée Nationale. Ben is voor, Axel is tegen. Françoise Fin, die ook aan de wijnoogst deelneemt, speelt scheidsrechter maar pleegt ietwat later zelfmoord. Een jaar later legt Axel, begin oktober, de eed af in het paleis van justitie maar laat die omwille van een procedurefout door de voorzitter – het niet voorlezen van de eedformule in het Nederlands – overdoen.

Pro Deo
1982. De avond van de eedaflegging komt Axel niet opdagen in brasserie Het Narrenschip, waar hij met Ben heeft afgesproken. In plaats van Axel daagt Hilde De Vuyst, de schoonzus van Axel, op. Ze vertelt Ben dat Reynaert en Axel na de eedaflegging voor hun kantoor werden gearresteerd door het rechercheursduo De Ryck en Van Dyck. Axel is met een ander verward maar Reynaert heeft een arrest vervalst en frauduleus een miljard Belgische frank binnengerijfd. Na Axels vrijlating moet hij een nieuwe stagemeester vinden die hem het bestaansminimum wil betalen. Voor hij bij Reynaert terechtkwam, solliciteerde hij bij de nestrix van de Brusselse balie, Astrid Voss, alsook bij socialistisch senator Isidoor De Haan.

De andere wang
1983. Ten slotte gaat Axel voor meester Bruyn werken, die niet alleen zijn vrijlating bekwam maar waar hij – en ook Ben – voorheen conclusies voor vertaalde. Axel pleit handelszaken maar ook een aantal pro-Deozaken, waaronder een gevecht voor het hoederecht over een vijfjarig kind en een burenruzie over een stuk grond aan de Nederlandse grens die slecht afloopt. 

Lijkenhuis
1984-1985. Bens dochter Océane is twee ; ze kan al lopen maar zegt nog geen papa. Axel moet na het Heizeldrama, waarbij 39 supporters van Juventus omkwamen, een supporter van Liverpool verdedigen. Reynaert komt na drie jaar hechtenis vrij en stelt in Het Narrenschip zijn boek ‘De andere wang’ voor. Ten gronde wil Reynaert aantonen dat de samenleving op Gallo-Romeinse veeleer dan op joods-christelijke leest is geschoeid.

Voortvluchtig
1986. Axel heeft na een autobotsing Eefje Van Dyck leren kennen. Haar vader, Simon Van Dyck, had Axel samen met meester Renaat Reynaert nogal hardhandig gearresteerd op de dag van Axels eedaflegging. Wanneer Ben een maand later bij Axel op bezoek gaat, krijgt deze het bezoek van een gerechtsdeurwaarder omdat Gwen, om te kunnen scheiden, Axel van overspel beschuldigt. Axel, Eefje en Ben trekken naar Cadzand maar houden halt in Breendonk. Dat weekend heeft de ontploffing in Tsjernobyl plaats. Axel heeft intussen zijn eerste echte strafzaak gepleit : die van de Zigeunerkoning uit Joegoslavië.

​

II. Weerwolven en wrekers

Verlosser
1987-1988. Het jaar waarin Klaus Barbie tot levenslange opsluiting wordt veroordeeld en Rudolf Hess zelfmoord pleegt, trekt Ben samen met Antonio Martins naar Rio de Janeiro om er de langste onderwatertunnel voor autoverkeer van Rio naar Niteroi te realiseren. Daar verneemt hij via de knipsels die hem worden bezorgd – uit Scope en Scoop?? – hoe Marianne de Coninck door haar Deltaplan het Stotterkabinet dreigt te doen vallen. Op een concert van Sting in het Maracanã leert Ben Sandra, Antonio’s nichtje, kennen. Pa en Ma komen Ben samen met Océane op oudejaar opzoeken. Pa wil zijn brouwerijproject, Bosch Brasil, nieuw leven inblazen, Ma verhinderen dat ze oma wordt van een mulattin. Ma komt in conflict met de huishoudster Angela. Pa brengt een cassette mee, die aanvankelijk omwille van het VHS-formaat niet gelezen kan worden op een Betamaxrecorder, en waarin wordt uiteengezet hoe Mike Meersman, omwille van de politieagenten die hij in Mallemolen heeft ingezet tijdens een topontmoeting van maffiosi, door Boris Ehrlich wordt afgezet als burgemeester van Brussel. Ben haalt Sandra ertoe over met de straatkinderen de klucht van ‘Maistre Pathelin’ te spelen. Sandra wordt doodgeschoten tijdens de opvoering van de klucht van ‘Maistre Pathelin’. Ben wordt aan de hand geraakt door een schampschot. Antonio helpt Ben op drie augustus via de watervallen van Iguaçu en Paraguay naar België te vluchten. 

Assisen
September-december 1988. Ben, terug in Brussel, brengt Océane naar school. Met Eefje en Océane brengt hij een verlengd weekend door in Berlijn. Ben leert toevallig, nadat Océane in het ziekenhuis is opgenomen, Yvonne kennen in het Sint-Pieters. Schele Jan komt om in de brand van zijn frietkraam. Rudi De Ridder, die Mike Meersman anoniem heeft aangeklaagd wegens de politiebescherming van de maffiatop, wordt na een wilde achtervolging neergeschoten. Hij wordt in coma in het Sint-Pieters opgenomen. Simon Van Dyck wordt bij de overbrenging van Alex Fuchs naar het paleis van justitie voor de diefstal van de motor van Schele Jan neergeschoten met de P77 Lightning van Serge De Ryck en overgebracht naar het Sint-Pieters, waar hij anderhalve week later wegens een slecht behandelde maagzweer overlijdt. Stijn Stoffels begeleidt de crematie van Schele Jan in De Stilte en onthult dat Schele Jan een kassabon toevertrouwde die hij via Marie-Rose, de kioskhoudster van het Paleis, heeft versierd van een griffiebediende. Die bewees volgens hem dat Mike Meersman bij de overval op Equus 2000 tien jaar geleden dubbel spel speelde. Rudi De Ridder ontwaakt uit zijn coma maar bezwijkt aan acute pneumonie omwille van aids. Hij wordt begraven in het kerkje van Pede, Simon Van Dyck in de basiliek van Koekelberg. Axel wordt samen met Marianne geïnterviewd over de doodstraf, de volksjury en het witwasproces. In het decembernummer van Scoop?? wordt Alex Fuchs ervan beschuldigd medeplichtig te zijn aan de moord op JFK en op Olof Palme. Axel verleent zijn medewerking en wordt berispt door stafhouder Sauber. Ook wordt geanalyseerd waarom Michael Dukakis de presidentsverkiezing omwille zijn afwijzing van de doodstraf heeft verloren. Op kerstdag houdt Robert de Derde een toespraak over zinloos geweld tegen geüniformeerden. Op oudejaar snelt Ben Hilde De Vuyst ter hulp – maar komt ten slotte met haar aan zee terecht.

De derde wereld
Januari-oktober 1989. Ben en Hilde – die voortaan deel uitmaakt van het nieuwe rechercheursduo De Ryck en De Vuyst – zijn vijf maanden samen in het flatgebouw waar ook Fenix gevestigd is. Celine maakt een psychologisch profiel van Bens liefdes. Op haar zevende neemt Océane deel aan een lentefeest in het Warandepark met een voorstelling van ‘De kleine prins’ van Antoine de Sant-Exupéry.  Alex Fuchs wordt ter dood veroordeeld voor de moord op Simon Van Dyck op basis van het rapport van de psychiater en de wapenexpert (die polssleutel, veiligheidspal, laservizier en flitslicht heeft onderzocht). Alex Fuchs ontsnapt uit het Fort met een uit broodkruim geboetseerd en met bloem verhard, met schoensmeer zwart gemaakt en met zilverpapier versierd neppistool, dat uiteraard niet door de metaaldetector werd gesignaleerd. Scoop?? begrijpt niet waarom Alex Fuchs ook niet werd veroordeeld voor de moord op John F. Kennedy en Olof Palme. Marianne kondigt haar 3W-plan aan. De WW verschijnt voor het eerst ten tonele. 1 juni : Vrijheidsplein, kidnapper ; 1 juli : Congreskolom, pyromaan ; 1 augustus : Barricadenplein, necrofiel ; 1 september : Koningsplein, islamiet ; 1 oktober : Frère-Orbanplantsoen, skinhead. Wanneer Ben zijn spullen gaat terughalen bij Hilde, vangt hij een telefoontje van Massue op waarin sprake is van het Vrijheidsplein, waar later het hoofd van een eerste ter dood veroordeelde wordt gevonden. Ben heeft een lang gesprek waarin Eefje toegeeft de ontsnapping van Alex Fuchs te hebben vergemakkelijkt net als die van zijn vroegere compagnon Albert Faust. Reynaert geeft conferentie over zijn nieuwste boek ‘De derde wereld’ en verwijst naar het 3W-plan van Marianne. Hij onthult dat hijzelf Abel du Bois de la Cambre was. Axel haalt fel uit naar de WW en naar diens mogelijke banden met Mike Meersman en de bovenwereld. Het novembernummer van Scoop?? heeft het over de vijf onthoofde hoofden.

Gekkenhuis
November 1989. Op Allerheiligen wordt geen nieuw hoofd ontdekt, maar wel op Allerzielen. Het hoofd van Deodato Dieu die de bioscoop waar de film ‘De ultieme verzoeking van Christus’ werd vertoond, in brand stak. Een schimmig ‘Verbond voor Verdraagzaamheid’ eist de onthoofding op. Ben haalt Mikio op die dag ook af op het Brusselse Zuidstation. Alex Fuchs wordt op Allerzielen gesnapt op het graf van zijn moeder Alexandra Herzen in het Schoonselhof door het rechercheursduo De Ryck en De Vuyst. Ben vergezelt Ben op drie november – dag van de Japanse Cultuur – naar Waterloo. Daar geeft een Japanse gids hem een slag op zijn hoofd. Zo komt hij in het Sint-Pieters terecht en wordt verliefd op de hoofdverpleegster Marjet. Net nadat Mikio uit het ziekenhuis is ontslagen, horen ze het nieuws over de val van de Berlijnse Muur. Ben geraakt de kepie van een vopo kwijt. De honderdste verjaardag van Brouwerij Bosch wordt in Het Brouwershuis gevierd, net naast De Zwaan. De Braziliaanse brouwerij Bosch Brasil kondigt de fusie aan die eigenlijk een opslorping inhoudt. Algemeen directeur wordt Bart Breekpot. In Het Narrenschip hebben Axel en Eefje ruzie wegens Yvonne van Yperseel, die Ben in het Sint-Pieters leerde kennen en aan wie hij Axel aanbeval voor haar proces tegen een merkkledingzaak. Axel vervoegt een paar dagen later Ben, nadat Eefje spoorloos is verdwenen, nadat hij Alex Fuchs in het Gesticht in Doornik is gaan opzoeken. Mevrouw Sofie vertelt Axel hoe Hilde Fuchs door Eefje te volgen heeft kunnen arresteren. Axel vertelt over zijn passage in het Gesticht. Hij had de indruk gevolgd te worden door de WW, terwijl het om een bestelwagen van de Wegenwacht gaat. Fuchs zal opnieuw naar het Fort worden overgebracht na een gesprek met Marianne. 

Vogelvrij
December 1989. Bij de overbrenging van Fuchs van het Gesticht naar het Fort, pleegt de WW vanuit de bestelwagen van de Wegenwacht die Axel een maand eerder had achtervolgd een aanslag op de celwagen, waarna Alex Fuchs opnieuw ontsnapt en een Nederlandse vrouw en dier dochter gijzelt. Kort daarop contacteert Axel Ben via fax om Alex Fuchs, weliswaar gewond maar ongedeerd, naar Frankrijk te brengen op de besneeuwde wegen. Wendy Wantens brengt hem tot bij de Snoek van Axel. Op 24 december 1989 neemt Ben met Mikio en Marjet, met de zevenjarige Océane – die te communie gaat –, maar ook met Yvonne, deel aan de witte want besneeuwde middernachtmis in de Kapellekerk. ’s Anderendaags spreken Ben en Yvonne af om Axel te gaan verrassen. De Ceaucescu’s werden het slachtoffer van een schijnproces. Axel moet de verdediging opnemen van Alain Dubos, het vierde lid van de Bende van Vier dat schaapherdertje speelde en zijn patroon heeft verbrand. Alex Fuchs laat vanuit Rio weten dat hij goed is aangekomen. Axel verklaart waarom hij nooit rechter wil worden. Wanneer wordt aangebeld met bloemen, stormt Axel naar beneden omdat hij denkt dat Eefje is teruggekeerd. Hij wordt beschoten, loopt zijn belager achterna maar krijgt dan, voor het standbeeld van Frère-Orban, het genadeschot in het voorhoofd. 

Epiloog: Rechercheur in favela

December 1991. Ben en Mikio zijn na middernacht in De Ton van Diogenes aanbeland. Het sneeuwt nog altijd overvloedig. Na de crematie in De Stilte van Axel en Eefje – teruggevonden in de kanaalzone – op de dag waarop de eerste van negen zware stormen die West-Europa teisteren, houdt Marianne de Coninck haar Plantsoenmoordspeech. Daarin neemt ze de schuld van de aanslag op Axel op zich en treedt af. De dag waarop twee weken later Nelson Mandela wordt vrijgelaten en het Kremlin aankondigt zich niet te zullen verzetten tegen een hereniging van Duitsland, wordt Ben en Yvonne een Betamaxcassette bezorgd waarin Alex Fuchs uiteenzet dat Serge De Ryck in Rio is aangekomen en dat Mike Meersman achter de WW zat. De doodstraf was slechts een alibi. Het ware doelwit was het 3W-plan. Ben geeft de cassette in De Ton van Diogenes aan Joop Jagers die hij denkt een redacteur van het satirische blad Look! te zijn maar die later onvindbaar blijkt, net als de cassette. Wladimir van de Woestijne, de rechterhand van Mike Meersman, belaagt Ben gedurende een jaar. Hildegard komt in De Ton van Diogenes vertellen dat Alex Fuchs, die aids heeft – opgedaan na zijn relatie met Albert Faust – en dus tweemaal ter dood veroordeeld was, Serge De Ryck in Rio heeft neergeschoten en dat ze Jacques Massue en twee ontslagen cipiers, Maurice Massue, zoon van de directeur, en Denis François alsook Louise Michel, collega’s van Axels pa, heeft gearresteerd die samen met Serge De Ryck de WW uitmaakten. De VvV was een afleidingsmanoeuvre. Het trio plande nog drie andere executies, waaronder één op Marianne de Coninck, éen op Hilde De Vuyst en één op de verteller, Ben Bosch, zelf.

​

​

​

​

GELUIDSFRAGMENTEN